Sizce bu maaş helal mi? Haram mı?

Geçen gün bir dost ortamında oturuyoruz.
Bir arkadaşımız kentimizden bir kamu kurumuna başvuru yapıyor.
Bu arkadaşımızın adı Habil olsun.
Habil yaptığı işin ehli bir isim, gereken tüm niteliklere sahip.
Zaten KPSS’den yeter puanı alıyor, mesleki yeterliliği de var.
Yeter puanı aldıktan sonra kuraya giriyor, mülakata girmeye hak kazanıyor.
Habil’e mülakatta kendi işiyle ilgili ondan fazla soru soruluyor.
Baya sıkıştırmışlar yani kendisini, öyle böyle değil.
Onun anlatmasına göre söylüyorum, tek bir soru dışında tüm sorulara doğru cevap veriyor.
Yıllardır zaten yaptığı bir iş, mülakatı da bu kadar iyi geçince hevesleniyor.
Ne de olsa bu zamanda devlet işi, güzel bir umut.
Şimdi işin bir başka boyutunu anlatalım.
Yine bir kişi KPSS’ye giriyor, düşük de olsa yeter puanını alıyor.
O da mülakata girmeye hak kazanıyor.
Bu ikinci arkadaşın ismi de Kabil olsun.
Birkaç kişiden gelen güçlü duyuma göre Kabil’e mülakatta tek bir soru soruluyor.
Sorunun da yapacağı işle hiçbir ilgisi yok.
İddiaya göre soru o kadar alakasız ki size şöyle ifade edeyim;
“ Kocaeli’nin plakası nedir?” minvalinde bir soru.
Mülakat sonuçları açıklanıyor.
Bizim Kabil kazanıyor, Habil kaybediyor.
Kabil’le ilgili iddia da şu; mülakat öncesinde çok sağlam bir yerden işini bağladı.
Tabi Kabil’in tek başına günahını almayalım, işi burada asıl bağlayan Kabil de değil.
Birilerinin yönlendirmesiyle, büyüklerin araya girmesiyle oluyor bu iş.
Yani açık açık mülakatta bir torpil dönüyor dışarıdan anlaşıldığı kadarıyla.
Öyle veya böyle Kabil işe başlıyor, parasını kazanmaya başlıyor.
Hal böyle olunca bizim arkadaşlardan biri ortaya bir laf attı.
“Bence bu Kabil’in bundan sonra kazanacağı maaş ona helal değil, haramdır.”
Sırayla herkes fikrini söyledi, ortaya bir eşitlik çıktı.
Şimdi önce kendi fikrimi bir kez daha buradan beyan edeyim.
Kabil bariz bir şekilde Habil’in, Habillerin hakkına girdi.
Kul hakkı gibi çok kötü, sürekli olarak peşinden gelecek bir günaha girdi.
Yani binayı çürük bir zemine oturttu.
Fakat Kabil kul hakkı yemesine rağmen, artık çalışacak.
Alın teri akıtıp parasını kazanacak.
Bence bulanık bir iş, ama kazandığı maaşın tamamen haram olarak nitelendirmenin de doğru olmadığını düşünüyorum.
Masada biraz fikirleri çarpıştırdık, tam net bir yargıya varamadık.
Daha doğrusu birbirimizi ikna edemedik.
Biri haram dedi, biri helal dedi.
Peki ben bunu niye anlattım?
Burada asıl suçlu, en suçlu kim?
“Torpil yaptırdı” cümlesindeki “torpiller”
Bir kamu kurumuna adam sokuyorsunuz, torpil yaptırıyorsunuz ve binlerce Habil’in kul hakkına giriyorsunuz.
Liyakatsiz birini işe koyuyorsunuz, kamuyu zarara uğratıyorsunuz, koca bir milletin hakkına giriyorsunuz.
Ve evinize gittiğinizde sanki bu anlattıklarım hiç yaşanmamış gibi şunu düşünüyorsunuz:
“Oh be iyi oldu. Kabil çok iyi çocuktu. Artık bir işi gücü var.”
Buna vesile olduğunuzu düşünerek kendinizle belki aleni belki de gizliden gurur duyuyorsunuz.
Peki Habil’in, Habillerin hakkı ne olacak?
Habiller de iyi çocuk.
Tek sizin tanıdığınız insanlar mı iyi?
Masadaki bir arkadaş çok güzel bir yorumda bulundu.
“Kardeşim, ben özel sektörde işveren olsam, yeterli ehliyete, liyakate bakacaksam önce onun ehilliğini tespit eder, sonra hatır gönlü devreye sokarım. İstediğimi alırım, istediğimi almam. Ama kamu kurumunda böyle bir şey yapamazsın. Kendi paranı harcamıyorsun, milletin parasını harcıyorsun.”
Haklı mı?
Haklı.
Ez cümle; mülakatlar hala insanların kanayan yarasıdır.
Mülakat demek, yüzde 51 torpil demek.
Belki yüzde 51 bile iyimser bir rakam.
Diyeceksiniz ki, “Bir iş açılıyor, binlerce insan başvuruyor. Bir eleme sistemi olmadan nasıl insanlar işe koyulacak?”
Çözüm basit; teknoloji çağında yaşıyoruz.
Buyurun, mülakatları canlı yayınlayın.
Madem bu mülakatlar bu kadar doğru, hilesiz, yalansız.
Neden kapalı kapılar ardında ve kanıtlanamaz şekilde gerçekleştiriliyor?
Sonuçta mülakatlarda işle ilgili sorular sorulmuyor mu?
O zaman neden bu dediğim uygulanamasın ki?
Başka türlü mülakatlarla ilgili daha çok Habil-Kabil hikayesi duyarız.
Bu sistemde insanların kalbi mutmain olmamaya devam edecek.
Habil’in Kabil’den, Kabil’in Habil’den haberi yok.
Ama bu insanları birbirine, sözde “iyilik” yaptığınızı düşünerek düşman ediyorsunuz.
Neyse, bu konuyu size de sormuş bulunalım.
Sizce bu maaş helal mi yoksa haram mı?
Sizce burada Kabil’i torpille işe aldıranlar, işe alınmasına müsaade edenler, mülakatta ona gönül rahatlığıyla Kocaeli’nin plakasını sorabilenler, en az Kabil kadar suçlu mu, değil mi?